Ampliatio (z łac. rozszerzać) – figura retoryczna polegająca na używaniu danej nazwy obiektu zanim została ona nadana lub po tym, jak powód jej stosowania wygasł.
Przykład
Typowym przykładem ampliatio jest stosowanie określeń premier
lub prezydent
także po wygaśnięciu kadencji głów państwa. Silva Rhetoricae przytacza tu dla odmiany biblijną postać Szymona Trędowatego
, który zachował swój przydomek również po uleczeniu przez Chrystusa.
W Polsce ampliatio często stosuje się w odniesieniu do nazw ulic zmienionych podczas przemian ustrojowych. We Wrocławiu w globalnej świadomości wciąż funkcjonuje Plac 1 Maja
, w Kielcach zaś – ul. Manifestu Lipcowego
.