Antirrhesis (gr. anti = przeciwko, rhesis = mowa) – figura retoryczna polegająca na zakwestionowaniu czyjegoś autorytetu w niegrzeczny i pogardliwy sposób.
W kręgach religijnych możemy napotkać nieco inną definicję antirrhesis – jest to fraza z Biblii szeptana lub wypowiadana w myślach w celu oddalenia pokusy.
Przykłady antirrhesis
Odszedł szatan sprzed oblicza Pańskiego i obsypał Hioba trądem złośliwym, od palca stopy aż do wierzchu głowy. [Hiob] wziął więc skorupę, by się nią drapać siedząc na gnoju. Rzekła mu żona: «Jeszcze trwasz mocno w swej prawości? Złorzecz Bogu i umieraj!» Hiob jej odpowiedział: «Mówisz jak kobieta szalona. Dobro przyjęliśmy z ręki Boga. Czemu zła przyjąć nie możemy?» W tym wszystkim Hiob nie zgrzeszył swymi ustami.
(Biblia Tysiąclecia), Hi 2,7)
— Dlaczego miałbyś go krytykować? Przez te wszystkie lata Horacy był... bardzo wyrozumiały.
— Wyrozumiały! Toż to zwykły rogacz bez jaj! Błazen, moja droga, błazen, o którym nawet nie warto wspominać.
(Jackie Collins, Lucky)
A to Aleksiej Blindiajew, członek KPZR od 1936 roku, stary wyliniały pierdziel.
(Wieniedikt Jerofiejew, Moskwa Pietruszki)