Abecedariusz

Abecedariusz – odmiana akrostychu, w której litery zamiast układać się w słowo, układają się w kolejności alfabetycznej. Figura ta jest wyjątkowo często spotykana w hebrajskiej wersji Biblii. W polszczyźnie występuje raczej rzadko, niekiedy można ją spotkać w poezji.

Przykłady

Augustus kiedy krolował,

Wszytkiemu światu panował;
Świat wszystek popisać kazał
A czynsz od każdej głowy brał.

Betleem, miasto niewielgie,
Miało goście tedy mnogie;
Tamo Jozef z swoją oblubienicą
Poszedł z Maryją brzemienną.

Ci, iże ubodzy byli,
Gospody w mieście nie mieli,
Przeto do stajniej stąpili,
Tamo w ubostwie mieszkali.

Dziewica tedy przeczysta
Porodziła Jezu Krysta;
W poł nocy się Bog narodził,
A wszystek świat uwiesielił. (...)

A - jak Atlantyk, co trzeba go przejść,
B - jest jak burta, burty zawsze są dwie,
C - jest jak cuma - "Wybierz i obłóż ją!"
D - jak dryfkotwa, dziób, dirki i dno.

A ni nas skusi zagon żyzny,
Ani nas cudze słowo zmami:
Bo my powrócim do Ojczyzny,
By ostać w Polsce - Polakami.

Będziem, jak one ptaki Boże,
Tęskniące długo na wyraju,
Ponad łez morze i krwi morze
Wracać na gniazda swe — do Kraju.

Choć był daleki szlak odlotu,
Kędyśmy rzeszą szli tułaczą,
Ale nie zmylim dróg powrotu,
Bo je nam bratnie krzyże znaczą.

Alternatywne nazwy
Akrostych alfabetyczny
Angielska nazwa
abecedarian