Anastrofa

Anastrofa (gr. anastrophé = odwrócenie) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu danego zwrotu z odwróconym szykiem wyrazów.

Anastrofa ma też drugą definicję, w której oznacza zamianę szyku wyrazów w związku frazeologicznym (podobnie do hyperbatonu). Najbardziej znany przykład to Pospolita Rzecz zamiast Rzeczpospolita.

Przykłady anastrofy

Dalekie pociągi jeszcze jadą dalej
bez ciebie. Cóż? Bez ciebie. Cóż?
w ogrody wód, w jeziora żalu,
w liście, w aleje szklanych róż.
I czekasz jeszcze? Jeszcze czekasz?

(Krzysztof Kamil Baczyński, Deszcze)

Zapomniał strzelec o swej dziewczynie,
Przysięgą pogardził świętą,
Na zgubę oślep bieży w głębinie,
Nową zwabiony ponętą.
Bieży i patrzy, patrzy i bieży;
Niesie go wodne przestworze,
Już z dala suchych odbiegł wybrzeży,
Na średnim igra jeziorze.

(Adam Mickiewicz, Ballady i romanse, Świtezianka)

GOPLANA
Ach! Ja się kocham, kocham się w człowieku!
SKIERKA
To ludzkie czary.

(Juliusz Słowacki, Balladyna)

Alternatywne nazwy
Epanastrofa
Angielska nazwa
anastrophe