Diafora (gr. diaphorá = przesunięcie, różnica) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu danego elementu wypowiedzi w nieco odmiennym znaczeniu lub zabarwieniu emocjonalnym (np. bohater nie jest bohaterem, jeśli krzywdzi ludzi
).
Diafora może być również zestawieniem dwóch homonimów w formie gry słów, kalamburu (np. cała brać zaczęła się za boki brać
lub zawód – przy mężu; istotnie przy mężu spotkał ją zawód
).
Przykłady diafory
Iskra zaświeciła na lirze tramwaju
gwiazda uwięziona w czułym sercu lunet
Ten człowiek przejechany ach ten młody brunet
Kiosk z gazetami rzuca cień palmy
Patrzmy słuchajmy i palmy
(Adam Ważyk, Tramwaj)
Poproście Matkę Bożą, abyśmy po śmierci
w każdą wolną sobotę chodzili po lesie
bo niebo nie jest niebem jeśli —wyjścia nie ma
(ks. Jan Twardowski, Drzewa)
Był sobie słoń wielki - jak słoń.
Zwał się ten słoń Tomasz Trąbalski.
Wszystko, co miał, było jak słoń!
Lecz straszny był Zapominalski.
(Julian Tuwim, Słoń Trąbalski)