Uprzedzenie (łac. anteoccupatio) – figura retoryczna będąca jednym ze sposobów odparcia argumentów słuchaczy. Polega na wczuciu się w rolę widowni, zadaniu pytań, które prawdopodobnie zadaliby oponenci, a następnie odpowiedzeniu na nie. Taka postawa zwiększa moc argumentów mówcy.
Przykład
Zapytacie - jaka jest nasza polityka? Prowadzić wojnę na ziemi, na morzu i w powietrzu z całą naszą mocą i ze wszystkich sił danych nam przez Boga. Prowadzić wojnę przeciwko potwornej tyranii nie mającej sobie równych w mrocznym i żałosnym katalogu ludzkich zbrodni. Oto nasza polityka. Zapytacie - jaki jest nasz cel? Odpowiem jednym słowem. Zwycięstwo. Zwycięstwo za wszelką cenę.
(Przemówienie inauguracyjne Winstona Churchilla w Izbie Gmin – 1940 r.)
Szersze znaczenie
Prolepsis można również rozumieć jako zaburzenie chronologicznego porządku elementów wypowiedzi. Efektem takiego zaburzenia jest mówienie o czasie przyszłym tak, jak gdyby rozgrywał się w teraźniejszości (np. jeśli jeszcze raz tu przyjdziesz – jesteś martwy).