Powątpiewanie (łac. dubitatio) – figura retoryczna wyrażająca wątpliwości, wahanie za pomocą pytania. Ma ona poruszyć odbiorcę, przykuć jego uwagę.
Rozterki i sprzeczne uczucia były przede wszystkich cechą charakterystyczną romantycznych bohaterów. Wystarczy szybkie spojrzenie na dzieła epoki romantyzmu, aby wydobyć z nich całe pokłady aporii.
Przykłady
Mogęż zruszyć lawiny? potém lawin śniegi,
Zawieszone nad siołem,
Zatrzymać ręką lub czołem?
Mogęż, jak Bóg w dzień stworzenia,
Ogromnéj dłoni zamachem,
Rzucać gwiazdy nad świata zbudowanym gmachem,
Tak, by w drodze przeznaczenia,
Nie napotkały nigdy kruchéj świata gliny,
I nie strzaskały w żegludze?
Mogę – więc pójdę! ludy zawołam! obudzę!
[po chwili – z wyrazem zniechęcenia]
Może lepiéj się rzucić w lodowe szczeliny?...
(Juliusz Słowacki, Kordian)
Powiesz drogi przyjacielu, że niewdzięcznym jest serce człowieka? Opuściłem ciebie, którego tak kocham, z którym nierozłączny byłem i oto — cieszę się? Ale wiem, że mi przebaczysz, bo czyż los nie uczynił wszystkiego, co mogłoby mnie udręczyć? Biedna Leonora! Byłem jednak niewinnym, czyż mogę bowiem ponosić odpowiedzialność za to, że pod wpływem zalotności jej siostry i miłego z nią obcowania, zrodziła się namiętność w biednym sercu? A mimo to — czyż jestem naprawdę bez winy? Czyż nie podsycałem jej uczuć, czyż nie dawałem się ponosić wrażeniom, czyż nie śmialiśmy się z przeróżnych rzeczy, choć zgoła śmieszne nie były? Czyż wolno człowiekowi skarżyć się na losy swoje?
(Johann Wolfgang von Goethe, Cierpienia młodego Wertera)